شاید تا به حال از رسانه‌های عمومی لغت رقم سیاه جرم را شنیده باشید اما آیا دقیق به آن فکر کرده‌اید؟ ما در جرم شناسی به دنبال چرایی وقوع جرم هستیم یعنی اصلا چرا جرم اتفاق می‌افتد؟ چرا در جامعه برخی از مردم مرتکب جرم می‌شوند؟ چرا در بازه‌ای از سال میزان ارتکاب جرم افزایش پیدا می‌کند؟ و بسیاری سوالات دیگر. زیرا همانطور که گفتیم جرم شناسی به معنای حل معمای جرم می‌باشد. ما در ادامه به بررسی مفهوم رقم سیاه جرم و بررسی چگونگی پیدایش آن و همچنین بررسی مواد قانونی مربوط به آن می‌پردازیم.

منبع : رقم سیاه جرم

آمار جنایی

برای این که به مفهوم رقم سیاه جرم برسیم ابتدا باید مقدماتی را درباره آن برای شما توضیح دهیم.

جرم شناسی چهارراه علوم است که از تلاقی علوم و رشته‌های مختلف به وجود می‌آید و از آن علوم برای رسیدن به اهداف خودش کمک می‌گیرد و استفاده می‌کند. یکی از این علوم، علم ریاضی می‌باشد. علم ریاضی در قالب آمار جنایی در جرم شناسی به کار گرفته می‌شود.

پس وقتی که ما می‌خواهیم تعداد جرایم ارتکابی را محاسبه کنیم از علم ریاضی کمک می‌گیریم که به آن آمار جنایی می‌گویند.

 آمار جنایی خود به سه دسته تقسیم می‌گردد: آمار واقعی، آمار پلیسی (ظاهری)، آمار قضایی.

آمار واقعی یعنی کلیه جرایم ارتکابی که در یک بازه زمان و مکان معین اتفاق می‌افتد.

آمار پلیسی هم به تعداد جرایمی گفته می‌شود که در یک بازه زمانی و مکانی معین به وقوع می‌پیوندد و به رویت یا اطلاع پلیس می‌رسد. به همین دلیل به آن آمار ظاهری می‌گویند.

آمار قضایی خود دربردارنده دو دسته آمار می‌باشد: آمار دادگاه‌ها یا آمار محکومیت‌ها و آمار زندان‌ها.

همان طور که از نامشان هم پیداست آمار دادگاه یا محکومیت‌ها به تعداد جرایم ارتکابی که در زمان و مکان معین اتفاق افتاده و در مراجع قانونی به آن‌ها رسیدگی شده و حکم به محکومیت مرتکبین صادر شده است گفته می‌شود و آمار زندان‌ها هم یعنی آن تعداد افرادی که در زندان‌ها به سر می‌برند.

مقدمه‌ای از چگونگی ایجاد رقم سیاه جرم

همان طور که در بالا هم توضیح دادیم آمار واقعی یعنی تعداد واقعی جرایمی که اتفاق می‌افتند اما واقعیتی که وجود دارد این است که آیا همه جرایمی که اتاق می‌افتند به اطلاع پلیس هم می‌رسند؟ جواب منفی است چون اولا همه جرایمی که اتفاق افتادند کشف نمی‌شوند و حتی به اطلاع پلیس هم نمی‌رسند. ممکن است از آن عده‌ای که به اطلاع پلیس رسیده باشد هم تعدادی در همان مرحله رضایت دهند و یا مشکلشان حل شود. بعضی دیگر هم ممکن است در مرحله دادسرا تبرئه شوند.

بنابراین ما هر چه این فرایند کیفری را به انتها می‌رویم از تعداد جرایم ارتکابی واقعی فاصله می‌گیریم و دچار ریزش می‌شویم. پس هیچ وقت آمار قضایی منطبق با آمار واقعی نیست.

رقم سیاه جرم

همواره بین آن چه که هست و آن چه که ما می‌دانیم فاصله‌ای وجود دارد. به این قسمت سیاه و تاریک رقم سیاه جرم گفته می‌شود. یعنی آن مقدار جرایمی که اتفاق می‌افتد ولی به رویت و اطلاع پلیس و دستگاه قضایی نمی‌رسد و یا به زبان ساده‌تر آن دسته از جرایمی که اتفاق می‌افتند ولی کشف نمی‌شوند.

رقم خاکستری جرم

ما یک اصطلاح دیگری به نام رقم خاکستری جرم داریم که به آن دسته از جرایمی اشاره دارد که کشف می‌شود ولی مجرمش هیچ وقت پیدا نمی‌شود. برای مثال چند فقره قتل اتفاق افتاده، ما جنازه‌ها را هم پیدا کردیم ولی قاتل را نتوانستیم پیدا کنیم.

دلایل به وجود آمدن رقم سیاه جرم

_ برخی از جرایم به دلیل ماهیتی که دارند و نوع ارتکابشان طوری هستند که کشف نمی‌شوند یا این که سخت کشف می‌شوند مثل جرایم آپارتمانی که به طور خاص خشونت‌های خانگی را شامل می‌شود.

_ بعضی از بزه دیدگان (کسانی که ضرر بر آن‌ها وارد شده) به دلیل عدم توانایی جسمی یا عدم استطاعت روانی یا شعور، ناتوان از اعلام جرم هستند مثل افراد مجنون یا صغیر.

_ بعضی از بزه دیدگان اصلا به دستگاه قضایی و کارایی پلیس اعتقادی ندارند و اعلام جرم به پلیس را کاری بیهوده می‌دانند.

_ بعضی اوقات هم بزه دیده از ترس آبرو، قضاوت یا بد رفتاری پلیس اعلام جرم نمی‌کند. به این واقعه بزه دیدگی ثانویه می‌گویند. یعنی فرد یک بار به خاطر ارتکاب جرم بزه دیده شده و بار دوم هنگام مراجعه به دستگاه قضایی یا مرحله پلیس و دادسرا با بد رفتاری‌ها، توهین‌ها و تحقیرهایی مواجه می‌شود که برای بار دوم فرد بزه دیده می‌شود. این موضوع به طور خاص در جرایم جنسی موضوعیت دارد.

سایر دلایل

_ گاهی اوقات هم فرد بزه دیده از ترس قضاوت اطرافیان یا طرد شدن از سوی آنان وقوع جرم را پنهان می‌کند.

_ گاهی اوقات افراد اعلام جرم نمی‌کنند چون از انتقام جویی طرف مقابل می‌ترسند.

_ برخی دیگر از جرایم هستند که با مسامحه و تساهل اجتماعی روبه‌رو می‌شوند. یعنی جرایمی که قبحشان از بین رفته است مثل منع استفاده از تجهیزات ماهواره‌ای.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص رقم سیاه جرم، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون رقم سیاه جرم پاسخ دهند.